Je denkt onbezorgd een bocht in te zetten als je plots van achteren wordt aangeskied. Zelf omhoogkomen lukt niet meer vanwege de pijn, maar de veroorzaker is er reeds vandoor. Weg vakantie. Deze vluchtmisdrijven – want bij wet verboden – gebeuren steeds vaker, getuige de vele nieuwsberichten in de Alpenmedia. We spraken erover met wintersportadvocaat Florian Stachowitz.
Welke rechten heb je als slachtoffer van een hit en run?
Wintersport blijft voor velen de ultieme winterervaring: frisse berglucht, uitdagende pistes en gezellige après-ski. Helaas gebeuren er ook steeds meer ongelukken als we met zoveel man op elkaar vakantie vieren. Daarbij lijkt er ook een toename te zijn in het aantal gevallen waarbij de veroorzaker er vandoor gaat. Wat gebeurt er als je slachtoffer wordt van zo’n hit-and-run op de piste? Welke rechten heb je, en hoe bewijs je aansprakelijkheid? In dit artikel duiken we in de juridische aspecten van skiongevallen, specifiek gericht op Alpenlanden zoals Oostenrijk.
Een overschatting van de skivaardigheden is vaak de oorzaak van een ongeval
Florian Stachowitz, die samen met de Nederlandse Stephan Wijnkamp een advocatenkantoor runt in het Tiroolse Mils bei Imst dat gespecialiseerd is in ski- en bergsportongevallen, strafrecht, vakantiehuizenproblematiek en internationaal privatrecht, is geen vreemde van overbevolkte pistes. De in Landeck geboren wintersportadvocaat startte op zijn 4de met skiën en zag zijn huisberg steeds drukker worden door het groeiende toerisme. Dit is echter niet de enige reden voor de toename van ongelukken, meent de inmiddels 35-jarige skiliefhebber: “Twee jaar geleden was ik in Ischgl voor een ongevalsreconstructie die door de rechtbank was bevolen. Bij de Zwitserse zijde van het skigebied, waar meerdere pistes samenkomen bij de liften, ontstonden er binnen twee uur verschillende gevaarlijke situaties voor mijn ogen. Er was zelfs een botsing bij de pistekruising, gelukkig zonder ernstige gevolgen. Het viel direct op dat veel wintersporters te snel afdalen voor hun eigen vaardigheidsniveau en daarbij niet goed zicht houden op de situatie om hen heen. Vooruitkijken is cruciaal, zeker op plekken waar pistes elkaar kruisen.”
Toename van Fahrerflucht is lastig te verklaren
Wijnkamp Stachowitz Rechtsanwälte erkent het hit-and-runprobleem en behandelde onlangs nog twee gevallen. In één situatie werd het slachtoffer bewusteloos bij slechte weersomstandigheden op de piste achtergelaten. In een ander geval ontkende de vermoedelijke veroorzaker zijn betrokkenheid en beweerde hij later bij de politie dat hij slechts eerste hulp had verleend. Zonder getuigen en degelijk verzameld bewijs is het echter lastig om de waarheid vast te stellen.
Volgens de Oostenrijkse politie is deze toename in vluchtmisdrijven, of zogeheten Fahrerflucht, lastig te verklaren. Stachowitz ziet een mogelijke verklaring in het feit dat er altijd mensen zijn die geen aansprakelijkheidsverzekering hebben. “Ze zijn bang voor de mogelijke hoge kosten, die bij ski-ongevallen snel een vijf- tot zescijferig bedrag in euro’s kunnen bereiken. Een andere verklaring zou kunnen zijn dat deze personen zelf in shock zijn en niet meer rationeel kunnen denken, of de plicht om eerste hulp te verlenen en hun gegevens bekend te maken, niet kennen. Dit zou echter eigenlijk vanzelfsprekend moeten zijn.”
Als passant heb jij ook een hulpverleningsplicht
In de internationale gedragsregels voor skiërs en snowboarders verplicht FIS-regel 9 elke pistegebruiker ter wereld om hulp te bieden bij een ongeval. Daarnaast is de hulpverleningsplicht in Oostenrijk verankerd in het Wetboek van Strafrecht. Deze verplichting geldt zowel voor de veroorzaker als voor toevallige passanten. Het is essentieel dat je als betrokken partij alle mogelijke hulp biedt, zoals eerste hulp verlenen, de reddingsdiensten waarschuwen en op de plaats van het ongeval blijven totdat hulp is gearriveerd. Hierbij is de verantwoordelijkheid van de veroorzaker echter zwaarder: hij of zij moet niet alleen hulp bieden, maar ook zorgen dat de plaats van het ongeval veilig wordt gesteld. Vertrouwen dat andere passanten hulp bieden, is onvoldoende.
“Het overtreden van deze regels heeft zware consequenties. Wie de plaats van een ongeval verlaat zonder te helpen, riskeert in Oostenrijk een gevangenisstraf tot één jaar. Als de verongelukte wintersporter ernstig gewond raakt of zelfs overlijdt omdat de dader geen hulp verleende, kan de straf oplopen tot drie jaar”, waarschuwt Stachowitz.
Brillen en helmen maken identificatie lastig
De politie neemt vluchtmisdrijf op de piste zeer serieus, maar is afhankelijk van een persoonsbeschrijving van getuigen of het slachtoffer. Dit blijkt in de praktijk ingewikkeld, want veel wintersporters dragen een helm en een skibril, wat een gedetailleerde beschrijving bemoeilijkt. Daarnaast gebeuren ongelukken plotseling, waardoor het lastig is om belangrijke details te onthouden.
“Gebruik als getuige geen geweld om een dader staande te houden” raadt Stachowitz aan, “maar probeer te onthouden hoe hij of zij eruitzag en waar hij of zij heen ging. Er zijn gevallen bekend waarbij getuigen een veroorzaker naar een lift volgden en het liftpersoneel waarschuwden. In zo’n situatie kan het personeel de lift stilzetten totdat de politie arriveert om de gegevens van de verdachte vast te leggen.” De politie doet bij ernstige ongevallen ook vaak een online oproep aan getuigen om zich te melden. In het geval van Nederlandse betrokkenen vind je deze ook vaak terug op de nieuwspagina van Wintersport.nl.
Tips om zelf goed bewijs te verzamelen
Bij wintersportongevallen is bewijs van cruciaal belang. Zonder duidelijke aanwijzingen over wie de veroorzaker is, wordt het lastig om een schadeclaim in te dienen. Een rechter zal alleen oordelen op basis van concrete feiten en getuigenverklaringen. Stachowitz heeft dan ook de nodige tips om jezelf juridisch te beschermen: “Maak foto’s en video’s. Fotografeer de locatie, de betrokken personen, de ski-uitrusting en eventuele sporen in de sneeuw. Dit kan later van onschatbare waarde zijn. Verzamel vervolgens gegevens. Noteer de naam, adres en verzekeringsinformatie van de tegenpartij. Probeer ook getuigenverklaringen te verkrijgen en vast te leggen. Waarschuw daarnaast de pisteredding. In Oostenrijk zijn er tevens alpiene politieagenten die gespecialiseerd zijn in het vastleggen van feiten bij skiongevallen.
“Komt het tot een rechtszaak dan wordt in Oostenrijk een skitechnisch rapport opgevraagd. Daarbij voert een deskundige met de betrokkenen bij het ongeval en eventuele getuigen een plaatselijke inspectie uit op de ongevalslocatie. Hierbij worden de laatste seconden voor de botsing gereconstrueerd aan de hand van verklaringen, foto’s en een technische analyse van het terrein.”
Dit artikel verscheen eerder in ons magazine. Wil je meer van dit soort achtergrondartikelen lezen? Word lid! Dan krijg je driemaal per winter het Wintersport Magazine per post (NSkiV) of digitaal (Club Wintersporters) doorgestuurd.
Schadeclaims kunnen ver oplopen
Schadeclaims bij wintersportongevallen kunnen volgens Stachowitz flink oplopen. “De hoogte van de schadevergoeding hangt altijd sterk af van het letsel. Hoe ernstiger het letsel, des te langer is meestal de duur van de arbeidsongeschiktheid en des te hoger zijn meestal ook de kosten om weer gezond te worden. In de meeste gevallen die we behandelen, bedragen de vorderingen meer dan 15.000 euro.”
In Oostenrijk is het eisen van schadevergoeding alleen mogelijk als de identiteit van de veroorzaker bekend is. Zonder dader en verzekering loop je het risico de kosten zelf te moeten dragen. De meeste zorgverzekeringen dekken medische kosten, maar andere schadeposten, zoals verlies van inkomsten of revalidatie, vallen vaak buiten de verzekering. Bij een goede ongevallenverzekering worden reddingsacties en therapieën gedekt.
Skiongevallen: complexe juridische vraagstukken
Vaak wordt één persoon volledig verantwoordelijk gehouden voor een ongeval. Maar er zijn ook situaties waarin beide partijen schuldig kunnen zijn. Bijvoorbeeld bij onoplettendheid bij pistekruisingen. Als blijkt dat het slachtoffer medeschuldig is aan het ongeluk, kan de schadevergoeding worden verminderd.
“Skiongevallen brengen vaak complexe juridische vraagstukken met zich mee,” eindigt Stachowitz, “vooral wanneer de veroorzaker vlucht. Slachtoffers moeten zich goed bewust zijn van hun rechten en verplichtingen, en bij voorkeur met een goede aansprakelijkheidsverzekering op pad gaan. Uiteindelijk is een ongeluk nooit volledig te vermijden, maar door bewust te skiën en de regels te volgen, maak je de kans op problemen een stuk kleiner.”
